قرآن همه‌چیزش معجزه است

قرآن همه‌چیزش معجزه است؛ لفظ قرآن معجزه است، نظم قرآن معجزه است، مفاهیم قرآن معجزه است، خبر قرآن از گذشته و آینده معجزه است، بیان قرآن از سنّت‌های عالمِ وجود معجزه است، از بطون انسان خبر دادن معجزه است؛ همه‌چیز قرآن معجزه است؛ ما از این معجزه‌‌ی بزرگ باید بهره ببریم، استفاده کنیم. اگر از قرآن بهره ببریم، زندگی بشر به سامان خواهد رسید، همه‌ی مشکلات برطرف خواهد شد. درسهای قرآن برای بشر، درسهای عملی است، قابل تجربه است؛ این غیر از معارف بلندی است که فقط برای بزرگان و اولیا و مقرّبان، دسترسی به آن ممکن است؛ [منظور از] این چیزی که عرض میکنیم، همین ظواهر قرآن است، همین کلماتی است که همه‌ی ما میفهمیم، همین «وَ لَقَد یَسَّرنَا القُرآنَ لِلذِّکرِ فَهَل مِن مُدَّکِر» است؛ اینها برای آحاد بشر قابل استفاده است؛ قرآن را با این دید نگاه کنیم.

  ه- توکل از منظر قرآن کریم

مثلاً قرآن میفرماید: وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه؛ اگر به خدای متعال توکّل کردید، یعنی تکیه کردید و اعتماد کردید، خدا برای شما کافی است و به هیچ وسیله‌ی دیگری، به هیچ عامل دیگری برای رسیدن به مقصود احتیاج ندارید. خب این یک درس مهم و کلّی است؛ منتها باید تدبّر کرد. یعنی چه «اگر توکّل کردیم، به عامل دیگری احتیاج نداریم»؟ در چه شرایطی، با چه وضعی این حقیقت قطعی و مسلّم تحقّق پیدا میکند؟ این را از خود قرآن باید پرسید؛ خود قرآن این را برای ما مشخّص میکند. توکّل به خدا و ترتّبِ اثر بر توکّل به خدا، دارای یک شرط ذهنی، و یک شرط عملی و واقعی ا‌ست. اگر این دو شرط تحقّق پیدا کرد، آن وقت «وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه»؛ یعنی محتاج هیچ عامل دیگری نخواهید بود.

و- شرط ذهنی توکل به خدا

شرط ذهنی این است که شما اعتماد داشته باشید به صدق وعده‌ی الهی؛ وَ مَن اَصدَقُ مِنَ اللهِ قیلاً؛ این را معتقد باشید. معتقد باشیم که وعده‌ی الهی، وعده‌ی صادق و قاطع است؛ این جزو زمینه‌های ذهنیِ توکّل است؛ [اگر] این نباشد، توکّل پیدا نمیشود. لذا شما ملاحظه میکنید که خدای متعال مذمّت میکند کسانی را که به خدا سوءظن دارند: اَلظّانّینَ بِاللهِ ظَنَّ السَّوءِ عَلَیهِم دائِرَةُ السَّوءِ وَ غَضِبَ اللهُ عَلَیهِم وَ لَعَنَهُم وَ اَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ وَ ساءَت مَصیراً؛ یعنی سوءظنّ به وعده‌ی الهی نباید وجود داشته باشد. معتقد باشیم که اینکه میفرماید «وَ لَیَنصُرَنَّ اللهُ مَن یَنصُرُه» راست است؛ این اعتماد را باید داشته باشیم؛ این شرط ذهنی است.

در آن شرط ذهنی، یقین داشته باشیم که با اذن خدا محال ممکن میشود؛ چیزی که به نظر محال میرسد، ممکن میشود؛ این را یقین داشته باشیم. خیلی از چیزها در عالم موجود ما و زندگی ما جزو محالات است؛ مثلاً زنده شدن مرده جزو محالات است. یقین داشته باشیم که با اذن الهی، اگر خدای متعال اذن بدهد و اراده بفرماید، این امر محال میشود ممکن، میشود واقع؛ همچنان که خود قرآن یک جا از قول حضرت عیسیٰ و یک جا از قول خود خداوند متعال این را برای ما نقل کرده: اَنّی اَخلُقُ لَکُم مِنَ الطّینِ کَهَیئَةِ الطَّیرِ فَاَنفُخُ فیها فَیَکونُ طَیراً بِاِذنِ الله؛ با گِل یک شکل کبوتری را، حیوانی را، پرنده‌ای را میسازم، بعد در او میدمم، کبوتر میشود؛ این جزو محالات نیست؟ امّا باذن‌الله این محال ممکن میشود. «و اُبرِئُ الاَکمَهَ وَ الاَبرَصَ وَ اُحییِ المَوتیٰ بِاِذنِ الله» ــ «اَکمَه» یعنی کور مادرزاد ــ کور مادرزاد را بینا میکنم، مرده را زنده میکنم باذن‌الله؛ این[جور] است. این را معتقد باشد که با اذن الهی همه‌ی محالات عالم، و چیزهایی که به نظر نمیرسد بتواند تحقّق پیدا کند، تحقّق پیدا میکنند. [یا این آیه:] «کَم مِن فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَت فِئَةً کَثیرَةً بِاِذنِ الله»؛ عدّه‌ی کمی میتوانند بر عدّه‌ی زیادی پیروز بشوند باذن‌الله؛ این[جور] است دیگر. «فَهَزَموهُم بِاِذنِ الله»؛ یک گروه کمی دُوروبَر طالوت توانستند باذن‌الله غلبه پیدا کنند بر یک دشمن گردن‌کلفت؛ یعنی باذن‌الله غزّه غلبه پیدا میکند بر رژیم صهیونیستی و رژیم آمریکا؛ این[جور] است دیگر؛ [این] محال نبود؟ اگر به شما میگفتند که بنا است غزّه‌ی یک‌وجبی، با قدرت بزرگی مثل قدرت نظامی آمریکا مواجه بشود، روبه‌رو بشود و با هم بجنگند، و غزّه غلبه کند بر او، شما باور میکردید؟ باور نمیکردید؛ این جزو محالات است امّا باذن‌الله این کار ممکن است. این شرط ذهنی لازم است؛ یعنی بایستی این را بدانیم که همه‌ی محالات موجود عالم، با اذن الهی، با اراده‌ی الهی قابل تحقّق است، و ممکن است تحقّق پیدا کند؛ این شرط ذهنی است.

ز- شرط عملی توکل بر خدا

شرط عملی این است که برای پدید آمدن این رخداد، این حادثه، خدای متعال یک بخش کار را به عهده‌ی خود انسان میگذارد. این‌جوری نیست که بنشینیم داخل منزلمان، بعد بگوییم خب «کَم مِن فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَت فِئَةَ کَثیرَةً بِاِذنِ الله»؛ نه، یک بخشی از کار به عهده‌ی ما است، همچنان که در همان قضیّه‌ی حضرت عیسیٰ بالاخره یک بخش کار به عهده‌ی حضرت عیسیٰ بود: ساختن آن پرنده با گِل؛ این کار را حضرت عیسیٰ باید انجام میداد؛ اگر انجام نمیداد، پرنده‌ای به وجود نمی‌آمد؛ این بخش به عهده‌ی او است. اگر چنانچه حضرت موسیٰ (علیه السّلام) عصا را روی زمین پرتاب نمیکرد، آن اتّفاق نمی‌افتاد: وَ ما تِلکَ بِیَمینِکَ یا موسىٰ * قالَ‌ هِیَ عَصایَ اَتَوَکَّؤُا عَلَیها وَ اَهُشُّ بِها عَلىٰ غَنَمی وَ لِیَ فیها مَآرِبُ اُخرىٰ * قالَ‌ اَلقِها یا موسىٰ * فَاَلقاها فَاِذا هِیَ حَیَّةٌ تَسعىٰ؛ «اَلقِها» لازم است. [فرمود:] عصا را بینداز؛ وقتی عصا را انداختی، آن وقت نتیجه حاصل خواهد شد، معجزه رخ خواهد نمود، امر محال ــ یعنی تبدیل چوب به اژدها ــ تحقّق پیدا خواهد کرد. پس این شرطِ عملی است: باید یک بخشی از کار را به عهده بگیریم. اِن یَکُن مِنکُم عِشرونَ صابِرونَ یَغلِبوا مِاَتَین؛ این را قرآن نقل میکند از تکلیفی که به مسلمانهای صدر اوّل شد: کم هم اگر باشید، میتوانید بر بسیار غلبه کنید.

 ط- راه حل مشکلات ملت ایران

ما ملّت ایران، ما امّت اسلامی، ما جامعه‌ی بشری، امروز مشکلاتی داریم که بعضی از این مشکلات، به نظر غیر قابل حل میرسد؛ نه، حلّش همین است: وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه؛ توکّل به خدا کنیم، با این دو شرط: اوّلاً یقین داشته باشیم، اعتماد داشته باشیم که اگر وارد میدان شدیم، خدای متعال ما را کمک خواهد کرد؛ ثانیاً وارد میدان بشویم: فَاِذا دَخَلتُموهُ فَاِنَّکُم غالِبون؛ خدای متعال به اصحاب موسیٰ فرمود: باید بروید داخل این شهر؛ اگر وارد شدید، «فَاِنَّکُم غالِبون»؛ امّا وارد نشدند، غلبه هم پیدا نکردند. اگر آن بخشی را که به عهده‌ی شما است انجام دادید، مطمئنّاً به آن نتیجه خواهید رسید و خدای متعال آن وعده را عمل خواهد کرد.

ی- تقابل با استکبار

امروز ما در مقابل استکبار قرار داریم؛ [البتّه] نه‌فقط ما ملّت ایران. فرق ملّت ایران با بسیاری از ملّتهای دیگر این است که ملّت ایران این جرئت را دارد که بگوید آمریکا متجاوز است، آمریکا دروغ‌گو است، آمریکا فریب‌کار است، آمریکا مستکبر است و «مرگ بر آمریکا»، [در حالی که] دیگران حس میکنند که آمریکا دروغ‌گو است، حس میکنند که فریب‌گر است، حس میکنند استعمارگر است، حس میکنند متجاوز است، حس میکنند که به هیچ اصلی از اصول انسانی پایبند نیست، [امّا] جرئت نمیکنند این را بیان کنند، جرئت نمیکنند در مقابل او بِایستند. خیلی خب، سهم خودشان را انجام نمیدهند؛ وقتی انجام ندادند، نتیجه حاصل نمیشود. باید سهم خود را انجام داد، باید صبر داشت، باید مجاهدت داشت و تلاش کرد تا اینکه به این نتایج رسید.

ک- پیشرفت معنوی جمهوری اسلامی ایران

ملّت ایران، در طول این چهل و چند سال، صبر کرده، تلاش کرده، همه‌ی قدرتهای مستکبر دنیا در مقابلش صف کشیدند، علیه او تلاش کردند، کار کردند امّا ملّت ایران نه‌فقط ضربه ندیده، [بلکه] پیش رفته، ترقّی کرده، رشد کرده؛ ایرانِ امروز، ایرانِ چهل سال قبل نیست؛ ما در همه‌جهت رشد کرده‌ایم. حالا بعضی‌ها میگویند در جهات معنوی [رشد نکرده‌ایم]؛ نه، در جهات معنوی هم بفرمایید: این نمونه‌ی قرآنی‌اش است. [وقتی] این بچّه‌ها قرآن میخوانند، انسان از خواندن اینها لذّت میبرد؛ حافظ قرآن و تالی قرآن [هستند]. زمان جوانی ما در مشهد، ما هم اهل قرآن بودیم، ما هم جلسه‌ی قرآن داشتیم [امّا] تعداد کسانی که میتوانستند قرآن تجویدیِ خوب بخوانند، حقیقتاً در همه‌ی مشهد به ده نفر نمیرسید. امروز هزاران جوان در سرتاسر کشور، قرآن تجویدیِ قوی خوب [میخوانند]، هزاران نفر حافظ [هستند]؛ امروز معنویّتمان [هم] پیش رفته، قرآن ما هم بحمدالله پیش رفته؛ از جهات مادّی هم پیشرفت کرده‌ایم؛ جوانهای ما کارهای گوناگونی انجام داده‌اند، و این پیشرفت ادامه پیدا خواهد کرد و ملّت ایران ان‌شاءالله به برکت توکّل بر خدای متعال، به اوج مطلوب خود خواهد رسید.

ب- بخش ویژه بیانات: توکل

1- ‌معنای‌ توکل‌

در تعریف‌ توکل‌ به‌ خداوند متعال‌ لازم‌ است‌ توجه‌ خواننده‌ را به‌ مطالب‌ زیر جلب‌ کنیم:

‌ ‌الف) توکل‌ در رابطة‌ فرد با خدا مطرح‌ است. که‌ این‌ رابطه‌ در اعمال‌ انسان‌ تأثیر داشته‌ و رابطه‌ فرد با خدا را نمایان‌ می‌سازد. در حالیکه‌ انسان‌ رابطة‌ خویش‌ با خدا را از طریق‌ دعأ، اًستعاذه، انجام‌ فرایض، و مستحبات‌ نیز نشان‌ می‌دهد، در توکل‌ جنبه‌ای‌ از رابطه‌ فرد با خدا نمایان‌ است‌ که‌ تلویحاً‌ فرد متوکل‌ پیش‌ فرضهایی‌ را پذیرفته‌ است‌ که‌ مهمترین‌ آنها باور و ایمان‌ به‌ قدرت، حکمت‌ و شفقت‌ خداوند به‌ بندگانش‌ می‌باشد. و همین‌ جنبة‌ اعتماد و ایمان‌ است‌ که‌ رابطة‌ توکل‌ گونه‌ را از انواع‌ دیگر رابطه‌ها متمایز می‌کند. برای‌ برجسته‌ کردن‌ همین‌ جنبه‌ است‌ که‌ ملا احمد نراقی‌ در کتاب‌ معراج‌ السعاده‌ توکل‌ را در زیر باب‌ «حُسنِ‌ ظن‌ به‌ خداوند متعال» شرح‌ می‌دهد. این‌ جنبة‌ اعتماد از نظر عرفانی‌ بسیار با اهمیت‌ است‌ چون‌ دوستی‌ ارکانی‌ دارد که‌ از مهمترین‌ آنها «اعتماد» است. بخاطر همین‌ درجة‌ بالای‌ توکل‌ است‌ که‌ خداوند توکل‌ کنندگان‌ را دوست‌ می‌دارد. و در قرآن‌ می‌فرماید اًن‌ الله‌ یُحِبُّ‌ المُتَوَکِلین.

‌ ‌ب) در توکل‌ فرد همچنین‌ به‌ وعده‌های‌ خداوندی‌ در قرآن‌ علم‌ و ایمان‌ دارد و می‌داند که‌ خداوند به‌ اهداف‌ خود خواهد رسید و تلاشهایِ‌ انسان‌ در راه‌ خدا بی‌ نتیجه‌ نخواهد ماند. لازمة‌ پیاده‌ کردن‌ توکل‌ در عمل‌ تشخیص‌ وظیفه‌ و برنامه‌های‌ فردی‌ و شخصی‌ از برنامه‌های‌ خداوندی‌ است‌ و تفکیک‌ این‌ امر است‌ که‌ مسئولیت‌ انسان‌ در کوشش‌ و تلاش‌ تا چه‌ حدی‌ است‌ و از چه‌ مرزی‌ دیگر مسئولیت‌ انسان‌ تمام‌ شده‌ تلقی‌ می‌گردد، و فرد باید کار را به‌ کاردان‌ واقعی‌ (یعنی‌ خداوند متعال) واگذار نماید.

‌ ‌ج) در توکل‌ همچنین‌ علم‌ به‌ اینکه‌ در چه‌ کارهایی‌ می‌توان‌ توکل‌ نمود و در چه‌ کارهایی‌ توکل‌ دامنه‌اش‌ جاری‌ و ساری‌ نیست‌ لازم‌ است.

برای‌ روشن‌ شدن‌ محدوده‌ توکل‌ هستی‌ به‌ دو نکته‌ نیز اشاره‌ کنیم:

* از لحاظ‌ عملی‌ انسان‌ بایستی‌ تا آنجا که‌ توان‌ دارد به‌ تدبیر امور بپردازد و در جایی‌ که‌ تدبیر امور از عهده‌اش‌ خارج‌ است‌ بایستی‌ به‌ خداوند متعال‌ توکل‌ کند. بین‌ توکل‌ و اقدام‌ عملی‌ برای‌ انجام‌ کارها منافاتی‌ وجود ندارد. می‌توان‌ بر خداوند توکل‌ کرد و از او در حصول‌ مقاصد یاری‌ جست‌ و در عین‌ حال‌ از علل‌ و اسباب‌ نیز برای‌ حصول‌ نتیجه‌ استفاده‌ کرد. هر چند که‌ معنای‌ توکل‌ ترک‌ تدبیر است، ولی‌ ترک‌ تدبیر به‌ معنای‌ ترک‌ استفاده‌ کردن‌ از اسباب‌ نیست، بلکه‌ ترک‌ تدبیر در سطحی‌ بالاتر از اسباب‌ است، در سطح‌ نتایج‌ کار و تقدیرهای‌ بیرون‌ از اختیارِ‌ ماست.

* از لحاظ‌ اعتقادی‌ انسان‌ می‌باید باور داشته‌ باشد که‌ زمانی‌ کوششهایش‌ مثمرثمر خواهند بود که‌ توأم‌ با خداست‌ و مشیت‌ الهی‌ می‌باشد؛ یعنی‌ کوشش‌ انسان‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ مطلوب‌ هر چند لازم‌ است‌ ولی‌ کافی‌ نیست‌ و توفیق‌ خداوندی‌ نیز باید با آن‌ قرین‌ گردد تا انسان‌ بتواند به‌ مطلوب‌ خود برسد.

با استفاده‌ از مطالبی‌ که‌ در عبارات‌ فوق‌ بدان‌ اشاره‌ شد توکل‌ را می‌توان‌ چنین‌ تعریف‌ نمود:

«توکل‌ نوعی‌ رابطه‌ فرد با خداوند است‌ که‌ در آن‌ فرد با توجه‌ به‌ اعتقادی‌ که‌ به‌ قدرت، حکمت‌ و رأفت‌ و شفقت‌ خداوند دارد در تمام‌ حرکات‌ و سکنات‌ حضور خدا را در نظر گرفته، و در تمام‌ لحظات‌ برای‌ موفقیت‌ خود از او استمداد می‌کند.» فرد متوکل‌ ضمن‌ استفاده‌ از اسباب‌ و علل‌ مادی‌ و غیر مادی‌ توفیق‌ رسیدن‌ به‌ نتیجه‌ را مشروط‌ به‌  خواست‌ و مشیت‌ الهی‌ دانسته، ضمن‌ اسناد امور و اتفاقات‌ جهان‌ به‌ خواست‌ خداوندی، برای‌ حصول‌ نتیجه‌ به‌ خدا تکیه‌ نموده‌ و اطمینان‌ دارد که‌ خواست‌ خداوند در جهت‌ خیر و صلاح‌ اوست.

(منبع: پرتال جامع علوم انسانی)

بخش سوم: مفاهیم پر تکرار

فراوانی و ابرِواژگان در بیانات رهبری

در بیانات رهبری واژه‌قرآن با 31  بار تکرار بیشترین فراوانی را دارد و واژه‌گان معجزه، ایران، خدای متعال، آمریکا، الله و توکل در رده‌های بعدی قرار دارند.

بخش چهارم: جملات طلایی

v     قرآن معجزه‌ی پیغمبر است. قرآن معجزه است؛ یعنی خدای متعال به وسیله‌ی قرآن، اثبات نبوّت نبیّ مکرّم اسلام را کرده؛ این مسئله‌ی خیلی مهمّی است. [قرآن] معجزه‌ی خالده است.

v     فرق این معجزه با معجزات دیگر انبیا این است که آن معجزات مال دوران خود آن نبیّ مکرّم بود، و مشاهده‌ی معجزه‌ی الهی مخصوص به همان مردم بود لکن معجزه‌ی پیغمبر را در طول تاریخ و تا هزاران سال دیگر، خود مردم جلوی چشمشان مشاهده میکنند

v     قرآن همه‌چیزش معجزه است؛ لفظ قرآن، نظم قرآن، مفاهیم قرآن، خبر قرآن از گذشته و آینده، بیان قرآن از سنّت‌های عالمِ وجود، از بطون انسان خبر دادن.

v     اگر از قرآن بهره ببریم، زندگی بشر به سامان خواهد رسید، همه‌ی مشکلات برطرف خواهد شد.

v     درسهای قرآن برای بشر، درسهای عملی است، قابل تجربه است.

v     توکّل به خدا و ترتّبِ اثر بر توکّل به خدا، دارای یک شرط ذهنی، و یک شرط عملی و واقعی ا‌ست.

v     شرط ذهنی این است که شما اعتماد داشته باشید به صدق وعده‌ی الهی؛ وَ مَن اَصدَقُ مِنَ اللهِ قیلاً؛

v     در آن شرط ذهنی، یقین داشته باشیم که با اذن خدا محال ممکن میشود یعنی باذن‌الله غزّه غلبه پیدا میکند بر رژیم صهیونیستی و رژیم آمریکا؛ [این] محال نبود؟ اگر به شما میگفتند که بنا است غزّه‌ی یک‌وجبی، با قدرت بزرگی مثل قدرت نظامی آمریکا مواجه بشود، روبه‌رو بشود و با هم بجنگند، و غزّه غلبه کند بر او، شما باور میکردید؟

v     شرط عملی این است که برای پدید آمدن این رخداد، خدای متعال یک بخش کار را به عهده‌ی خود انسان میگذارد

v     ما ملّت ایران، ما امّت اسلامی، ما جامعه‌ی بشری، امروز مشکلاتی داریم که بعضی از این مشکلات، به نظر غیر قابل حل میرسد؛ نه، حلّش همین است: وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه؛ توکّل به خدا کنیم

v      یقین داشته باشیم، اعتماد داشته باشیم که اگر وارد میدان شدیم، خدای متعال ما را کمک خواهد کرد.

v     ملّت ایران این جرئت را دارد که بگوید آمریکا متجاوز است، آمریکا دروغ‌گو است، آمریکا فریب‌کار است، آمریکا مستکبر است و «مرگ بر آمریکا».

v     ملّت ایران، در طول این چهل و چند سال، صبر کرده، تلاش کرده، همه‌ی قدرتهای مستکبر دنیا در مقابلش صف کشیدند، علیه او تلاش  و کار کردند امّا ملّت ایران نه‌فقط ضربه ندیده، پیش رفته، ترقّی و رشد کرده.

v     ایرانِ امروز، ایرانِ چهل سال قبل نیست؛ ما در همه‌جهت رشد کرده‌ایم.

v     حالا بعضی‌ها میگویند در جهات معنوی [رشد نکرده‌ایم]؛ نه، در جهات معنوی هم بفرمایید: این نمونه‌ی قرآنی‌اش است. [وقتی] این بچّه‌ها قرآن میخوانند، انسان از خواندن اینها لذّت میبرد؛

v     جهات مادّی هم پیشرفت کرده‌ایم؛ جوانهای ما کارهای گوناگونی انجام داده‌اند، و این پیشرفت ادامه پیدا خواهد کرد و ملّت ایران ان‌شاءالله به برکت توکّل بر خدای متعال، به اوج مطلوب خود خواهد رسید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: